Inburgering in feiten & cijfers
Het verhaal achter de cijfers: hoe staat jouw gemeente ervoor?
Waar staat jouw gemeente op het gebied van inburgering? Dat kun je zien aan cijfers. Maar er is meer informatie die meetelt. Want wat zeggen die cijfers nu eigenlijk? 'Gemeenten denken vaak: het gaat goed! Maar dat weet je eigenlijk pas wanneer je het vergelijkt met andere gemeenten. Zie het zo: ik kan denken dat ik een aardig woordje Frans spreek, maar dat hangt ervan af of er een native tegenover me zit, of iemand die net met een taalcursus is begonnen', zegt Marije van Dodeweerd, procesmanager bij Divosa.
Leren en bijsturen wordt met de Wet inburgering 2021 nog belangrijker. 'Als gemeente krijg je meer verantwoordelijkheid,' aldus projectcoördinator inburgering Anneke Boven. 'Je zult in de uitvoering van de wet meer bezig zijn met monitoren en evalueren. Dan moet je weten hoe je dat gesprek kunt voeren. Met jezelf, met collega’s, met het bestuur. En met andere gemeenten. Hoe staan we ervoor? En vooral: weten we hoe dat komt?”'
'Dan moet je weten hoe je dat gesprek kunt voeren. Met jezelf, met collega’s, met het bestuur. En met andere gemeenten. Hoe staan we ervoor? En vooral: weten we hoe dat komt?'
In gesprek over verschillen Anneke en Marije zien namelijk vaak flinke verschillen tussen gemeenten. Die informatie komt uit de benchmark Statushouders. Marije noemt als voorbeeld het percentage statushouders dat in een gemeente aan het werk is. 'Dat loopt uiteen van 18 tot wel 40 procent. Daar is dus iets aan de hand, en daarover gaan wij tijdens sessies met gemeenten in gesprek.' Een ander voorbeeld: het percentage 18- tot 30-jarigen dat onderwijs volgt, verschilt sterk per gemeente. Van een kleine 20 procent tot soms wel meer dan 50 procent. 'We horen van gemeenten dat ze daar soms ook echt een andere insteek kiezen. In sommige regio's krijgen jonge statushouders ondersteuning bij het volgen van onderwijs. Ze leren hoe je vragen stelt, kritisch bent, en samenwerkt met studiegenoten. Dat gaat hier vaak anders dan ze gewend zijn. Als je daarop bent voorbereid dan val je minder snel uit.'
Het advies van Anneke en Marije is dan ook: kijk naar het verhaal áchter de cijfers. Hoe komt het dat maar een klein deel van de statushouders in jouw gemeente werkt of onderwijs volgt? Je kunt leren van andere gemeenten: waar kun je naartoe? Hoe kun je jouw dienstverlening verbeteren? Die inzichten zijn niet alleen fijn voor jou als professional, maar ook voor de inburgeraar.
Projectcoördinator Anneke Boven
Procesmanager Marije van Dodeweerd
Zo werkt de benchmark
De benchmark geeft gemeenten via een online platform inzicht in de eigen cijfers én die van andere gemeenten. De informatie zie je bijvoorbeeld in grafieken, dashboards en infographics. Het geheel zorgt voor een gemakkelijke vergelijking. De data komen van het CBS. Je hoeft als gemeente de gegevens dus niet zelf aan te leveren. Het andere voordeel is dat je geen registratieverschillen en definitiediscussies hebt. Alle data worden immers op dezelfde manier verkregen.
Een completer beeld Veel gemeenten houden zelf data bij, maar niet álles. 'We zien dat aanvullende gegevens uit de benchmark er vaak voor zorgen dat bepaalde groepen beter zichtbaar worden. Niet alleen de statushouder die in de bijstand zit en begeleid wordt naar werk, maar bijvoorbeeld ook de inburgeraar die al aan het werk is, of die pas later in de gemeente is komen wonen en nog niet in beeld was. Dat verruimt het beeld.' Geen oordeel, wel bijsturen De benchmark is geen maatstaf, benadrukken zowel Anneke als Marije. Oftewel: het gaat eigenlijk niet om het cijfer. 'Het gaat echt om het gesprek. Is er nog ruimte voor verbetering? Wat kunnen we leren van een ander?'
'Soms bespeuren we verrassing in de sessies die we organiseren.'
Een objectieve indicatie van de prestaties, dus. Tegelijkertijd helpt de informatie om de boel te relativeren. Je hoeft dan ook niet bang te zijn om slecht uit de bus te komen. Marije: 'Een benedengemiddelde prestatie kan best komen doordat jouw gemeente bewust bepaalde keuzes heeft gemaakt. Als je veel inzet op onderwijs, dan zullen er misschien minder mensen aan het werk zijn. Of misschien is er een andere logische verklaring. Ga dat dus vooral uitdiepen.' Anneke vult aan: 'Soms bespeuren we verrassing in de sessies die we organiseren. Dan blijkt een gemeente heel anders - ook weleens veel beter - te presteren dan zij zelf hadden verwacht. Dat zit dan in het verhaal dat je jezelf als gemeente vertelt. Door in de informatie te duiken en erover te praten, kom je tot nieuwe inzichten. De luiken gaan open. Dan kun je ook bewust voor een andere focus kiezen.'
Zo was er een gemeente die plotseling heel sterk steeg in het percentage werkenden. En opeens stopte die stijging. Het bleek te maken te hebben met een jobhunter die ze tijdelijk hadden ingehuurd. 'Je zag precies wanneer die was gestart en gestopt.' 'Ergens anders bleek de inburgering relatief snel te gaan. Wat bleek uit de bespreking: sommige inburgeraars hadden extra begeleiding gekregen. Om te voorkomen dat deze specifieke groep mensen achterop zou raken. Maar dat het zelfs een versnelling zou opleveren had niemand verwacht.'
Leer van elkaar Blijf dus in gesprek over het verhaal achter de cijfers, en blijf bijsturen, raden Marije en Anneke aan. Helemaal nu de nieuwe wet eraan komt. 'Hoe mooi zou het zijn als we bijvoorbeeld die eerdergenoemde 18 procent werkenden dichter bij de 40 procent kunnen krijgen?' Daar heeft immers uiteindelijk de inburgeraar profijt van.
De Benchmark helpt je als gemeente om te zien waar mogelijkheden voor verbetering liggen. Aan welke “knoppen” van de aanpak je nog kunt draaien. Daar kun je nu al je voordeel mee doen voor de ondertussengroep.
De Divosa Benchmark is ontwikkeld door Divosa, BMC en Stimulansz. De benchmark gaat over statushouders, maar de doelgroep van de Wet inburgering 2021 is breder. De verantwoordelijkheid van de gemeente geldt dus voor een grotere groep. Binnenkort biedt de benchmark ook inzicht in gezinsmigranten. Kijk voor meer informatie op divosa-benchmark.nl.