Vertrouwen en loslaten, in plaats van angst en controle
Bestuurder aan het woord
In aanloop naar de nieuwe wet hebben gemeenten flink wat uit te zoeken. Kees van Geffen, wethouder Werk & Inkomen, Onderwijs, Jeugdzorg en Sport bij de gemeente Oss, ziet gemeenten vooral graag uitproberen. Samen uitvinden wat het beste werkt. Bestuurders hebben hierin een verbindende rol. 'Als we over een half jaar zien dat processen soepel gaan en we bij de doelgroep de juiste snaar raken, dan kan ik in januari alleen maar glimlachen.'
De voordelen van de Wet inburgering 2021 zijn de wethouder duidelijk. 'De inburgeraar gaat nog beter toegerust zijn in zijn nieuwe thuis,' aldus Kees. Dat de ingang van de wet is uitgesteld, biedt ook een kans: 'Als gemeente heb je nu tijd om dingen uit te proberen en je processen te stroomlijnen. Maak van de gelegenheid gebruik om een goede werkwijze te ontwikkelen.' Het doel in Oss is niet alleen om alles op 1 januari 2022 klaar te hebben staan. 'We willen voortbouwen op bestaande initiatieven. De dienstverlening zo goed mogelijk maken. Nu al. Daarom hebben we ook meegedaan aan de pilot ‘B1-route: van A2 naar B1’.
'In de uitvoering vallen we vaak terug op: "Wat is onze wettelijke taak?". Maar het gaat erom die nieuwe inwoners goed van dienst te zijn.'
Kees van Geffen, wethouder Werk & Inkomen, Onderwijs, Jeugdzorg en Sport bij de gemeente Oss
Zelfredzaamheid Over het bieden van maatwerk zegt de wethouder: 'Dat is zo’n trendwoord geworden. Het gaat gewoon om de mens. Die is een volwaardige inwoner, dus die moeten we ook zo behandelen. In de uitvoering vallen we vaak terug op: "wat is onze wettelijke taak?". Maar het gaat erom die nieuwe inwoners goed van dienst te zijn. Wij vinden het belangrijk dat mensen zich zo snel mogelijk weten te redden. Maar wel in hun eigen tempo. Dat tempo bepaalt ook in welke mate we iemand (financieel) ontzorgen. We doen dat niet standaard, want het is niet altijd nodig en in de huidige wet niet verplicht. En zo wel, dan werken we samen met maatschappelijke organisaties die de juiste expertise hebben.' Vanaf 1 januari is het financieel ontzorgen een verplichting voor iedere bijstandsgerechtigde asielstatushouder en zullen we veel met deze organisaties gaan werken.
Van A2 naar B1 In Oss, Cuijk en Uden volgden 30 nieuwkomers een eigen leerroute richting taalniveau B1. Zij woonden op dat moment al zo’n drie jaar in de gemeente. De focus in de pilot lag op een persoonlijke aanpak en de samenwerking tussen werkgevers, taalaanbieders en de gemeente. De combinatie van taal en werken bleek belangrijk voor het leren van de Nederlandse taal. Lees meer over de pilot en de uitkomsten.
'Ik wil dat mensen meedoen, onze missie belangrijk vinden en zich betrokken voelen. En ik wil maatschappelijke initiatieven duurzaam zien voortbloeien.'
Experimenteren en samenwerken Dat delen van kennis heeft Oss al veel gebracht. 'De hele regio werkt samen. Je hoeft niet op zestien plekken opnieuw alles uit te vinden.' Als voorbeeld noemt hij het gezamenlijk inkopen en vormgeven van leerroutes. Kleine gemeenten hebben door samenwerking meer mogelijkheden dan zij anders hadden gehad. Daarnaast krijg je als gemeente de problemen en aandachtspunten veel beter in beeld. 'Waar lopen inburgeraars tegenaan? Met samenwerken en experimenteren gaat dat voor gemeenten veel meer leven.' Je krijgt als gemeente immers nogal wat voor je kiezen de komende tijd. Toch ziet Kees in de regio veel motivatie en enthousiasme. 'Ten eerste omdat we uit ervaring al weten dat samen optrekken goed werkt. Daarnaast zie ik dat het helpt als medewerkers en partners echt verantwoordelijk zijn voor een gedeelte van het inburgeringsproces. Het is hún stuk. Daar worden mensen blij van.'
De juiste snaar Waar de wethouder zelf blij van wordt? 'Ik ben een verbinder tussen maatschappelijke organisaties en onze organisatie. Ik wil dat mensen meedoen, onze missie belangrijk vinden en zich betrokken voelen. En ik wil maatschappelijke initiatieven duurzaam zien voortbloeien. Als we over een half jaar zien dat het inburgeren soepel verloopt en we bij de doelgroep de juiste snaar raken, dan kan ik in januari alleen maar glimlachen.' Zijn advies aan andere bestuurders: ga als de wiedeweerga aan de slag en ga alvast werken in de geest van de nieuwe wet. 'Betrek je maatschappelijke partners erbij, vertrouw op hun expertise en wees niet bang om los te laten. Trek de expertise naar binnen en sta open voor suggesties. Maak er gebruik van!'
Wil je meer weten over regionale samenwerking of zoek je meer praktijkvoorbeelden? Kijk dan op de website van de VNG.